Güvenilirlik Merkezli Bakım (RCM) Nedir?

Güvenilirlik, bir ürün ya da sistemin, amaçlanan işlevini hatasızca ve yeterli şekilde yerine getireceğine dair güven sağlamasıdır. Güvenilirlik merkezli bakım ise; varlıkların daha güvenli, verimli ve etkin çalışmasını destekleyen sistemdir. Varlık duruşlarını minimize etmeyi ve tahmin edilebilir kılmayı hedefler.

RCM ilk defa, United Airlines tarafından ortaya atıldı. Dünyanın ilk Jumbo- jet uçakları imal ediliyordu, çarpışma oranı azımsanmayacak kadar yüksekti ve jetleri daha güvenli hale getirmek gerekiyordu. Önleyici bakım uygulamaları ise oldukça maliyetliydi.

Uçakların ihtiyaç duydukları optimum bakım gereksinimlerini belirlemek ve sağlamak için güvenilirlik merkezli bakım geliştirildi. Bu sistem öyle başarılıydı ki, önce ABD Savunma Bakanlığı’nın tüm uçaklarına uygulandı sonra ise bir el kitabina dönüştürüldü.

Önleyici Bakım İle Güvenilirlik Merkezli Bakımın Farkı Nedir?

Tanım dolayısıyla güvenilirlik merkezli bakım ve önleyici bakım kulağa oldukça benzer gelse de temelden farklılık gösterirler. Güvenilirlik merkezli bakım geliştirilirken yapılan araştırmalar iki şeyi ortaya çıkardı.

Ne kadar yoğun bakım yapılırsa yapılsın bazı arızaların önüne geçilemez.
Sadece varlık yaşına dayalı bir bakım arızalar üzerinde yüksek etkiye sahip değil.

Günümüzde önleyici bakım, güvenilirlik merkezli bakımın ilk ortaya çıktığı tarihteki gibi kısıtlı bilgilerle yapılan tekrarlı bakımdan ibaret değil. Artık CMMS desteği ile arızalara ve performansa yönelik verilere çok daha kolay erişilebiliyor ve gereksiz bakım yapılmasının önüne geçiliyor. Daha fazlasını öğrenmek için Önleyici Bakım, Bakım Maliyetlerinizi Nasıl Düşürür? blogumuza göz atabilirsiniz.

Ancak hala güvenilirlik merkezli bakım ile önleyici bakım arasında fark var. Önleyici bakım uygularken varlık gruplarına ve türlerine göre bir bakım programı oluşturulur, her bir varlığın ihtiyaçlarına tek tek odaklanılmaz. RCM ise varlıkların daha yakından incelenmesine, onların ihtiyaçlarına ve arıza türlerine uygun bir bakım planı uygulanmasına dayanır. Varlıklar hiyerarşik bir önem sırasına sahiptir ve kısıtlı kaynakların kullanımı öncelendirilir.

Güvenilirlik Merkezli Bakım Uygulamasının Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları

Varlık İşleyişini Daha İyi Anlamlandırma: Güvenilirlik merkezli bakımın varlıkların ihtiyaçlarını daha iyi tanımanızı sağlaması, varlığın mevcut durumu ve gidişatı üzerine daha tutarlı tahmin yapabilme olanağı sunar.

Böylece bakım kaynaklarını kullanırken doğru ekipman ve varlıklara odaklanabilir, alacağınız riski azaltabilirsiniz. Teknisyenler ise varlıkların süreçlerine daha fazla dahil olur ve denetim sürelerini kısaltırlar.

Etkin Maliyet Yönetimi: Güvenilirlik merkezli bakım, gereksiz rutin bakımları minimize ederek harcamalarınızı azaltmanızı sağlar ve daha iyi bir bakım maliyet yönetim stratejisi geliştirmenizi destekler. RCM ile ekipman değişim sürelerini, standartlar yerine ekipmanlarınızın durumuna göre karar vererek doğru zamanda yenileme yaparsınız.

Yükselen Varlık Performansı: Güvenlik merkezli bakımı benimsediğinizde arızaların azalması ve varlık ömrünün uzaması doğal olarak gerçekleşecektir.

Sistemi planlarken reaktif ve proaktif bakım stratejilerinin birlikte kullanarak, gereksiz bakım ve inceleme duruşlarının önüne geçersiniz. Bu, varlıklarınızın performansı etkilenmeden daha uzun süre çalışır durumda olmaları anlamına gelir.

Gelişmiş İş Sağlığı ve Güvenliği: Arızalar söz konusu olduğunda, verimlilik kadar önemli olan bir diğer konu iş güvenliğidir. Doğru zamanda uygulanan bakım; kesici, yanıcı ya da zehirli maddelerin kontrolünü destekleyerek çalışanlarınız için daha güvenli bir ortam yaratmanızı sağlar.

Dezavantajları

Başlangıç Maliyeti: Bakım önceliklerini belirlemek için yapacağınız analiz, teknisyenlerinize vermeniz gereken eğitim ve etkin RCM yönetimi için kullanmanız gereken yazılım düşünüldüğünde, bu yolculuğa çıkmanız için yapmanız gereken başlangıç harcaması yüksek görünebilir. Güvenilirlik merkezli bakımdan hızlı bir dönüş beklemek pek mantıklı olmayacaktır, şirketin yeni sisteme adaptasyonunun zaman alabileceğini ve bunun uzun vadeli bir yatırım olduğunu gözden kaçırmamalısınız.

Beklenmedik Arızalar: Beklenmedik arızaları dezavantajların arasında görmek oldukça şaşırtıcı olabilir ancak daha önce de belirttiğimiz gibi, güvenilirlik merkezli bakım, önleyici ve arızi bakımın aynı anda kullanılmasını gerektirir. Nadiren kullanılan ya da değiştirilme zamanı yaklaşmış varlıklarınıza yatırım yapmak yerine reaktif bakım uygulamak daha uygun maliyetlidir. Bu yaklaşım ise beklenmedik arızalarla karşılaşabileceğiniz anlamına gelir.

Güvenilirlik Merkezli Bakımı Uygulamadan Önce Kendinize Sormanız Gereken 7 Soru

Güvenilirlik merkezli bakımın özenli bir analize dayandığını unutmayın. Eğer bu sistemi uygulamaya karar verdiyseniz, bakım kaynaklarınızı ve teknolojik olanaklarınızı göz önünde

bulundurarak, uygulamanızın ana hatlarını belirlemelisiniz. Aşağıdaki sorular yardımıyla varlıklarınızı değerlendirmek harika bir başlangıç noktasıdır.

Varlığın yerine getirdiği işlev nedir ve beklenen performans standartları nelerdir?

Bu, varlığınızın fonksiyonunu tanımladığınız aşamadır. Makinenizin yerleşik kapasitesine ve beklenen performansa dayanır.

Herşey yolunda gittiğinde ekipman ya da varlığınız ne kadar ve nasıl iş yapıyor? Bir kesme makineniz olduğunu hayal edelim. Bu makinenin herhangi bir zamanda, kalite standartlarından ödün vermeden kestiği kumaş miktarı nedir?

Varlığın işlevini yerine getirmemesi hangi yollarla gerçekleşir?

Varlığın işlevini yerine getirememe yolları için kullanılan bir diğer isim arıza modlarıdır. Arıza, varlığın işlevini tamamen ya da kısmi olarak yerine getirmemesi olabilir. Tüm sistemi kapsayabilir ya da sadece bir parçadan kaynaklanabilir. Varlığın arıza modlarını bilinmesi aynı tipteki varlıklara olabilecekler hakkında da çok şey söyler.

Dijital bir bakım yönetim sistemine sahipseniz bu bilgiye sadece birkaç tıkla ulaşabilirsiniz.

Arızaların her birinin meydana gelmesinin olası senaryoları nelerdir?

Bu soruyu cevaplarken arıza modlarının temel sebeplerini tanımlamak hedeflenir. Varlık performansında düşüş görülmesinin sebebi, biriken tozun havalandırmayı tıkaması, gevşemiş bir cıvata ya da operatörün kullanım hatası olabilir.

Arızalar meydana geldiğinde ne olur?

Arızanın meydana gelmesinin etkisi nedir? Arızanın neye mal olacağını bilmek varlıklarınıza yapacağınız yatırıma karar vermenizi kolaylaştırır. Arıza, yangın çıkmasına yol açabilecek bir elektrik kaçağı mı? Yoksa varlığın çalışmasını durdurmayan ancak performansını etkileyen bir körelme mi?

Arızaların meydana gelmesinin olası sonuçları nelerdir?

Arızaların olası sonuçlarını değerlendirmek sizi her arızanın aynı derecede önemli olduğu yanılgısından kurtarır. Böylece her varlık için uygulanması gereken doğru bakım stratejisini belirlemeye bir adım daha yaklaşırsınız. Arıza sonuçları 4 grupta incelenir.

Her bir arızayı tahmin etmek ve önlemek için ne yapılabilir?

Güvenilirlik merkezli bakım analizinde bu altıncı soru proaktif bir bakım stratejisi belirlemekte sizi desteklemek için vardır. Bu soruyu cevaplarken elinizin altında geçmiş iş emirlerinizin bir kaydının bulunması işlerinizi çok kolaylaştırır. Örneğin geçmiş iş emirlerinizde, bant kayışının altı ayda bir koptuğunu ve yenilendiğini görüyorsanız dört ay sonrası için bir gerginlik denetimi yapmayı düşünebilirsiniz.

Önleyici bir yöntem uygulanamadığında ne yapılmalıdır?

Önleyici bakım uygulamak bazen en mantıklı yöntem olmayabilir. Sıkça arızalanan ve ömrü neredeyse tükenmiş bir varlığınız olduğunu düşünelim. İyi çalışması için her tıkırtısında bir bakım emri oluşturabilirsiniz ancak bu iş gücünün kullanımı açısından oldukça verimsizdir.

Bunun yerine tamamen bozulana kadar çalıştırmayı seçerseniz, yeni varlığınız için bütçenizi planlayıp sipariş verebilirsiniz. Böylece yenileme artık beklenmedik bir harcama olmaktan çıkar ve teslimatı beklerken kaybedeceğiniz vaktin ve paranın önüne geçersiniz.

Soruları her varlık için cevaplamanız, güvenilirlik merkezli bakımın gerçek etkisini görebilmeniz için önemlidir ancak başlangıç aşamasında iş göremezlik durumunda işletmenize en fazla zarar verecek varlıkları ele alabilirsiniz.

Varlıklarınız hakkında ne kadar fazla bilgi sahibiyseniz, en iyi bakım stratejisini belirlemek o kadar kolaylaşır. Güvenilirlik merkezli bakım, pek çok soru ve koşul içermesi ile göz korkutucu olabilir. RCM planınızı manuel yöntemlerle kaydettiğiniz verilere dayandırmayı planlıyorsanız, doğru kararları aldığınıza emin olamazsınız. Kağıt kalemle ve elektronik tablolarla yönetilen süreçlerin kayıtlarında eksiklik olması kaçınılmazdır.

Eğer amacınız kaynaklarınızı daha verimli kullandığınız, bakım maliyetlerinizi düşürdüğünüz bir yönetim sürecine sahip olmaksa, bir CMMS’den faydalanmayı düşünebilirsiniz. Bu, güvenilirlik merkezli bakım uygulamalarının takibini de kolaylaştıracaktır.

İşletmenizi Lena Maint CMMS kullanarak nasıl destekleyeceğinizi uygulamalı görmek için hemen uzmanlarımızla ücretsiz bir demo planlayın.