Önleyici Bakım Yönetimi'nin İşletmeler İçin Önemi

Ekipman arızalarını tamamen ortadan kaldırmak mümkün değildir. Bilindiği gibi, büyük arızalar mali zararları beraberinde getirir. Ancak her işletme, sistemlerine uygun bir bakım stratejisi geliştirerek yaşanan arızaları minimuma indirme şansına sahiptir.

Bir bakım stratejisi oluşturmak üretim kesintilerinin önüne geçmekle kalmaz, varlıklarınıza yaptığınız yatırımların getirilerini de artırır.

Bu makaledeki hedefimiz, bakım yönetim sistemleri ve kendi işletmenizin bakım yönetimini nasıl geliştirebileceğinize dair fikir sahibi olmanızı sağlamak.

Önleyici bakım nedir?

Önleyici bakım, ekipman henüz arıza belirtileri göstermeye başlamadan, düzenli aralıklarla bakımının yapılması sistemidir. Bu sayede tedarikçiden yedek parça bekleyişlerin, arıza tespitine harcanan uzun vaktin ve iş göremezlik süresinde yaşanan verim düşüşünün önüne geçilir.

Önleyici bakım sistemini benimsemek, sadece ekipman verimliliğini artırmak ile kalmaz, birimdeki iş güvenliğini güçlendirir, çalışan memnuniyetine ve kurum itibarına fayda sağlar.

Doğru bir önleyici bakım stratejisi, endüstriye göre değişiklik göstermek ile birlikte, ekipman onarımı, parça değişimi, temizlik, yağ değişimi, ekipman ayarlamalarının yapılması gibi temel faaliyetleri içermelidir.

Ekipmanların kayıtlarının daima güncel tutulması ve gerekli belgelere rahatça ulaşılması bakım stratejinizi uygularken size kolaylık sağlayacaktır.

Ekipman bilgileri, daha önce bahsettiğimiz düzenli aralığa nasıl karar vereceğiniz üzerinde büyük etkiye sahiptir. Ekipman bakım sıklığını iki tip önleyici bakım yönetimine göre kurgulayabilirsiniz.

Önleyici Bakım Türleri

Takvim Bazlı Bakım: Ekipmanın ne kadar kullanıldığına bakılmaksızın tarih ile tetiklenen önleyici bakım türüdür.

Takvim bazlı önleyici bakım uygulanırken, teknisyenlerin ve operatörlerin deneyimlerine danışabilir ya da üretici firma ile iletişime geçerek bakım sıklığını belirleyebilirsiniz.

Her üç ayda bir hava filtresini değiştirmek
Her sene mayıs ayında klimaların bakımının yapılması

Takvim bazlı önleyici bakım ne kadar faydalı olsa da fazla bakım riski taşır. Bakımın fazlası ekipmana zarar vermeyecektir, ancak kaynağınızı daha verimli bir alanda kullanmayı gözden geçirebilirsiniz. Bu sebeple takvim bazlı bakımı her ekipmana uygulamak doğru değildir.

Kullanım Bazlı Bakım: Ekipman hakkında gerekli bilgilere sahip olduğunuzda ekipmanın ne kadar kaynağa ihtiyaç duyduğu hakkında daha ince tahminlerde bulunmanız kolaylaşır.

Her beş bin kilometrede bir yağ değişimi yapmak
Her on bin çalışma saatinde bir yağlama yapmak

Kullanım bazlı bakım, daha öncü bir yöntem gibi görünse de her ekipman için uygulanabilir değildir. Takvim bazlı bakımdan bahsederken örnek olarak verilen “Her sene mayıs ayında klimaların bakımının yapılması” emri kışın klima kullanılmayan birimlerde kullanım bazlı bakıma uyarlanamaz.

Bakım stratejinizi kurgularken ekipmanın hangi bakım tipini gerektirdiğini göz önünde bulundurmalısınız.

Reaktif Bakım ve Önleyici Bakım Arasındaki Farklar

Önleyici bakım olası arızaların önüne geçmek için kullanılan bir yöntem iken, reaktif bakım ekipmanı arıza ortaya çıkana dek beklenmesidir. Ekipmanı bu şekilde, rutin kontrolleri gerçekleştirmeden çalıştırmak, sorunun tespitini güçleştirir ve arızanın onarımına harcanan süreyi uzatır. Reaktif bakım yönteminin yarattığı diğer zorluklar:

Arıza giderilmesine ayıralacak sürenin öngörüsünde zorluk yaşanması ve hedeflenen bitiş tarihini karşılayamamak
Gider planmasının güçleşmesi
Ekipman verimliliğinin standartlaştırılamaması
Parça tedariği ve nakliyat maliyetlerinin yükselmesi

Arızaların yarattığı bu zorluklar, işletmelerin pazardaki yerlerini genişletmekte ve rekabete uyum sağlamakta güçlük çekmesini beraberinde getirir.

Önleyici Bakımın Avantajları ve Dezavantajları

Önleyici bakımın avantajlarını ve dezavantajlarını en basit haliyle şöyle özetleyebiliriz.

Rastgele arızalanan ekipmanlar önleyici bakımın dışında tutulmalıdır.

Pil değişimi
Ampul sönmesi

Arıza değişimi için standart bir süre belirlenemiyorsa bu ekipmanları önleyici bakım sistemine dahil etmeye gerek duyulmaz.

Hangi İşletmeler Önleyici Bakımdan Faydalanmalıdır?

Hangi sektörde olursanız olun,

Ekipmanları doğru çalışması işletmeniz için büyük önem taşıyor ise
Genel bakım yönetiminizi organize etmek ve verimliliği yükseltmek istiyorsanız
Bakım maliyetlerini düşürmek istiyorsanız

Önleyici bakım yönetimi sistemine geçmeyi gözden geçirmelisiniz. Özellikle imalat ve sanayi ya da hizmet sektöründe iseniz önleyici bakım yönetimi size pek çok fayda sağlayacaktır.

İmalat ve Sanayi Sektörü: Varlıkların ve ekipmanların değeri oldukça yüksektir. Ürün standartlarının belirlenmesi ve verimliliğin maksimuma çıkarılması için önleyici bakımdan faydalanmak gerekir.

Hizmet Sektörü: Sağlık, gıda, ulaşım ve eğitim gibi temel ihtiyaçların karşılandığı sektörler, alıcı ile direkt iletişim halindedir. Hizmet kalitesinin yüksek olması için ekipmanlar daima hazır olmalıdır. Kısa süreli arızalar bile büyük aksaklıklara yol açabilir.

İşletmenizin büyüklüğü ne olursa olsun bir CMMS’den faydalanmak, rutin bakım faaliyetlerinizi düzenlemenize, otomatikleştirmenize ve bakımın gerektiği gibi gerçekleştiğine emin olmanıza olanak tanır.

Adım Adım Önleyici Bakım

Buraya kadar bizimle kaldıysanız, aklınızda önleyici bakım yönetimini işletmenize uygulamak hakkında fikirler oluşuyor demektir. Önleyici Bakım planlaması yaparken izlemeniz gereken beş adım:

1. Hedef Belirleyin: Uygulayacağınız sistemin size sağlamasını istediğiniz fayda nedir? Daha az arıza ile karşılaşmak mı istiyorsunuz? Ya da daha güvenli bir çalışma ortamı yaratmak? Değiştirmek istediğiniz alanda başlangıç noktanız nedir? Bu sorularınızın cevabını vermek sizin ilk adımınız olacaktır.

2. Ekipman Seçin: Ekipmanların yerine ve önemlerine hakim olmanız gerekir. İşletmenizin temel taşı olan ekipmanlar hangileri? Henüz bir önleyici bakım yönetimi sistemi kullanmıyorsanız bir anda tüm ekipmanlarınıza uygulamakta güçlük yaşayabilirsiniz. Tamiri en zahmetli ve durumu sizi en çok etkileyen ekipmanları seçmenizi öneririz.

3. Ekipmanın Güncel Bilgilerini Edinin: Henüz bir CMMS kullanmıyorsanız, operatör ve teknisyenler ile görüşerek ya da üretici firmadan bilgi alarak planınızı oluşturabilirsiniz. Ekipmanınızın verdiği düzenli bir arıza var mı? Depolamanız gereken yedek parçalar neler?

4. Plan oluşturma Anahtar performans ölçümleri (KPI) : Sahip olduğunuz bilgiler doğrultusunda bakım planınızı oluşturabilirsiniz. Planınızın nasıl işlediği konusunda geri dönüt almak, ekipman arızaların temel sebeplerini daha iyi anlamanızı ve takvim planlarınızı geliştirmenizi sağlar.

5. Analiz ve İyileştirme: Aldığınız sonuçların hedefleriniz ile ilişkisini inceleyin. Planınızı nasıl geliştirebileceğiniz konusunda size vereceği ipuçlarından faydalanın ve hedefinize doğru bir adım daha atın.

CMMS Kullanımının Önleyici Bakım Üzerindeki Etkileri

Makale boyunca bahsettiğimiz gibi bir önleyici bakım sistemi kurmak işletmeler için neredeyse vazgeçilmez bir kar kaynağıdır, ancak kontrolü kağıt ya da excel üzerinden sağlanan bir bakım planını yürütmek oldukça zorlu bir süreç olacaktır.

Önleyici bakım planlarınızı CMMS aracılığı ile gerçekleştirmek:

Ekipman ya da birim bazlı bakım programlarınızı sadece birkaç tık ile oluşturmanıza olanak tanır.
Planları kolayca güncelleyebilir, ve takibini takvim üzerinden kolayca yapabilirsiniz.

KPI ölçümleri sayesinde ekipman ve servis kalite ölçümleri yapar, raporlardan faydalanarak işletmenize yönelik iç görüler edinirsiniz.
Ekipman bilgilerinize sade QR kod okutarak erişir, bakım onarım faaliyetlerinizde verilerden faydalanırsınız.
Tedarikçiler ile iletişiminiz ve yedek parça stok kontrolü yapmanız kolaylaşır.
Bakım emrine bütçe atayabilirsiniz, böylece bakım onarım harcamalarınızı takip eder, mali planlar hazırlayabilirsiniz.